نابودی و انحلال سازمان تجارت جهانی WTO محتمل است

رئیس مرکز تجارت جهانی ایران پیش بینی کرد

هرچند که هیچکس نمیتواند دقیقاً اعلام کند که هدف، نقشه و حرکت بعدی ترامپ برای آینده اقتصاد آمریکا و دیگر کشورهای جهان چیست اما این واقعیت را به خوبی میدانیم که جنگ تجاری دو کشور چین و آمریکا برای تعدادی از کشورهای جهان که با این دو ابرقدرت مراودۀ اقتصادی دارند عواقب منفی خواهد داشت.

محمدرضا سبزعلیپور اقتصاددان و رئیس مرکز تجارت جهانی ایران نسبت به بی توجهی برخی از کشورهای عضو WTO به قوانین سازمان تجارت جهانی و همچنین آغاز جنگ تجاری ترامپ برعلیه چین و مقابله به مثل مقامات چینی برعلیه آمریکا واکنش نشان داد و گفت: سازمان تجارت جهانی World Trade Organization که اصطلاحاً  (WTO)نامیده میشود در سال ۱۹۹۵ شکل گرفت، و در حقیقت جایگزین موافقتنامه عمومی تعرفه وتجارت General Agreement on Tariff and Trade گردید که اصطلاحاً  (GATT) نامیده میشد که پس از جنگ جهانی دوم تاسیس شده بود.

وی افزود: سازمان تجارت جهانی (WTO) یک سازمان بین‌المللی اقتصادی است که وظیفۀ آن سیاستگذاری در زمینۀ تعرفه و تجارت و همچنین اِعمال مجازات برعلیه کشورهای عضو خاطی میباشد، در اصل این سازمان قوانین تجارت را در جهان تنظیم و اختلافات تجاری و تعرفه ای بین اعضاء را حل و فصل میکند. اعضای سازمان تجارت جهانی کشورهایی هستند که هر یک موافقت تمامی کشورهای عضو را جهت حضور خود در (WTO) را کسب کرده و ضمناً موافقتنامه ‌های این سازمان را امضا نموده‌اند.

مقر سازمان تجارت جهانی در شهر ژنو سوئیس میباشد و تاکنون ۱۶۴ کشور عضو رسمی این سازمان شده و ۲۳ کشور نیز عضو ناظر WTO میباشند. ضمناً آخرین کشوری که به عضویت رسمی این سازمان درآمده، کشور افغانستان بوده و کشور ایران نیز از از پنجم خرداد سال ۱۳۸۴عضو ناظر سازمان تجارت جهانی میباشد.

علیپور اظهار داشت: قرار بر این بود تا با آغاز فعالیت سازمان تجارت جهانی، روند جهانی شدن در دنیا شدت گرفته و دهکدۀ جهانی (Global Village) نیز متولد گردد یعنی جهانی که در آن، وجود مرزهاي سياسي و جغرافيائي كشورها دلايلي براي ايجاد همكاري تلقي گردند نه خطوط تمايز و جدايي. اما با وجود عضویت ۱۶۴ کشور جهان در این سازمان و در اختیار داشتن بیش از ۸۵% حجم تجارت بین الملل در دستان خود و دیدن و شنیدن خبرهای متعدد از روند جهانی شدن در زمینه های مختلف در رسانه های دیداری و نوشتاری، ظاهراً چنین به نظر میرسد که سازمان تجارت جهانی هنوز به اهداف مورد نظر خود نرسیده و برعکس روز به روز از آن هدفها نیز دورتر میشود!!

وی در ادامه تأکید کرد: در تأسیس این سازمان، اهدافی برای آن تعریف شده که نه تنها غالب این هدفها محقق نشده بلکه اکثر کشورهای عضو ارزش و اهمیتی به این اهداف قائل نبوده و متأسفانه وضعیت جهان از بابت موارد ذکر شده در اهداف سازمان تجارت جهانی روز به روز بدتر نیز شده است.

اهدافی که در بدور تأسیس برای سازمان تجارت جهانی تعریف شده‌ بشرح زیر میباشند:

* رشد و ترویج تجارت در جهت کاهش فقر و ارتقای سطح زندگی مردم کشورهای عضو

* بهره برداری از تجارت به عنوان بخشی از یک استراتژی بلند مدت علیه گرسنگی و تأمین اشتغال کامل در کشورهای عضو

* توسعه تولید و تجارت و بهره وری بهینه از منابع جهانی

* دستیابی به توسعه پایدار با بهره‌برداری بهینه از منابع

* موفقیت در رشد تجارت و حفظ محیط زیست

* افزایش سهم کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته از رشد تجارت بین المللی

* توسعه گردشگری

با وجود این اهداف، توقع بر این بود تا کشورهای عضو سازمان، علی الخصوص کشورهای پیشرفته و ابرقدرتهای صنعتی جهان به این اصول و اهداف پایبند باشند تا دیگر کشورهای جهان را جهت ورود به دهکدۀ جهانی به درستی رهبری نمایند اما طی دهۀ گذشته بویژه طی روزهای جاری خبرهای متعددی از تخلفات و تخطی اعضاء از قوانین (WTO) به گوش میرسد بطوریکه فلان کشور جهت توسعۀ و افزایش حجم صادرات خویش هنوز مبادرت به دامپینگ میکند و یا فلان کشور عضو، رفتارهاي تبعيض آميزی با دیگر كشورهاي تازه ملحق شده دارد و یا اینکه فلان کشور قوانین تعرفه ای را رعایت نمیکند و… دهها مورد دیگر!! با این اوصاف، اوضاع قابل قبولی در سازمان فوق حاکم نیست!!

سبزعلیپور تصریح نمود: با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ و بدست گرفتن سکان هدایت قوۀ مجریه ایالات متحدۀ آمریکا یعنی بزرگترین اقتصاد جهان، بمرور نشان داد که چندان پایبند به قوانین جهانی نیست و همانند کودکی بازیگوش، هر طور که دلش میخواهد با جهان، شرکای آمریکا و سازمانهای بین المللی بازی میکنند، از همین رو پس از ورودش به کاخ سفید، اوضاع آمریکا، کشورهای جهان و سازمانهای بین المللی را بهم ریخته و ناامنی را به سراسر جهان تسری داده است!!

خروج آمریکا از چند پیمان، معاهده و سازمان بین المللی از شاهکارهای ترامپ پس از به قدرت رسیدنش بوده که مهمترین آنها، خروج از معاهده تغییرات اقلیمی پاریس بود!! با وجود اینکه آمریکا خود یکی از بزرگترین کشورهای آلاینده محیط زیست جهان میباشد!!

هرچند که یکی از اهداف سازمان تجارت جهانی، حفظ محیط زیست میباشد اما خروج بزرگترین اقتصاد جهان از معاهده تغییرات اقلیمی پاریس و بی توجهی به حفظ محیط زیست خبر خوشی برای جهان و سازمان تجارت جهانی نمیباشد چون تضعیف ساختار و بنیۀ (WTO) را در پی دارد.!!  

این اقتصاددان به عملکردهای سوال برانگیز روزهای اخیر ترامپ اشاره کرد و گفت: ترامپ با بی توجهی به هشدارهای چین مبنی بر اینکه آغاز جنگ تجاری به سود هیچ کس نیست، جنگ تجاری تازه ای را آغاز کرد. رئیس جمهوری آمریکا علیرغم مخالفت اکثر اطرافیان خود به نماینده تجاری خویش دستور داد تا با تهیۀ فهرست کالاهای چینی برای اعمال تعرفه های جدید، اقدام تجاری علیه پکن را آغاز کند.

ترامپ به نماینده تجاری خود دستور داده تا ۳ روز دیگر فهرست این کالاها را که بیش از۶۰ میلیارد دلار از واردات سالانه آمریکا از چین را تشکیل میدهند، منتشر کند که عمدۀ این کالاها را فولاد تشکیل میدهد.

کاخ سفید اعلام نموده که چین برای تولید این کالاها از راه های نادرستی به فناوری آمریکا دست یافته است. همچنین به همین بهانه چین را متهم کرده که باعث از بین رفتن۶۰ هزار کارخانه و ۶ میلیون شغل در آمریکا شده است!! فلذا با این بهانه به سازمان تجارت جهانی بی اعتنایی کرده و قوانین آن سازمان را علناً زیر پا گذاشته و جنگ تجاری خود را آغاز نموده است.!!

علیپور گفت: در پاسخ به عملکرد ترامپ و آغاز جنگ تجاری آمریکا بر علیه چین، مقامات ارشد این کشور نیز مقابله به مثل کرده و  در واکنش به افزایش تعرفۀ فولاد و آلومینیوم آمریکا، تعرفه هایی تا ۲۵ درصد بر ۱۲۸ قلم کالا و محصولات وارداتی از آمریکا اعمال نمودند. این تعرفه ها که شامل محصولاتی به ارزش حدوداً سه میلیارد دلار میشود از روز گذشته برعله آمریکا اعمال شد!!

با آغاز جنگ تجاری بین آمریکا و چین، رفته رفته برخی دیگر از کشورهای صنعتی جهان نیز به این تنش ورود پیدا میکنند و با جانبداری از طرفین دعوا، خواسته یا ناخواسته خود را درگیر کرده و هیزم این آتش را شعله ورتر خواهند کرد.

تنش این دو قدرت برتر اقتصادی جهان قطعاً دارای عواقب نگران کننده ای برای جهان خواهد بود و چه بسا اقتصاد سایر کشورهای جهان را نیز با خطر مواجه نماید!!

اینجانب اعتقاد دارم که جنگ تجاری آمریکا و چین بدون عواقب نیست و میتواند آسیبهای جدی به بزرگترین اقتصادهای جهان وارد نماید. لکن ترامپ با افزایش تعرفه‌ های گمرکی برای کالاهای وارداتی از چین، قطعاً میزان صادرات کالاهای چینی به آمریکا را کاهش خواهد داد و بواسطه این عمل وی، صادرات چین به آمریکا بین ۲۰ الی ۲۵ درصد سقوط خواهد کرد. بر اساس این سناریو نرخ رشد اقتصادی سالانه بزرگترین اقتصاد آسیایی هم حدود یک درصد کاهش خواهد یافت.

وی ادامه داد: کاهش واردات محصولات آمریکایی به چین، تا حدودی میتواند اقتصاد آمریکا را نیز در کوتاه مدت تحت تاثیر قرار دهد و صادارت آمریکا را چه از نظر حجمی و چه از نظر مبلغ کاهش دهد.

این تحلیلگر اقتصادی معتقد است که موضع ترامپ در زمینه اقتصاد میتواند رشد اقتصادی جهان را تهدید کند. تعرفه‌ های تنبیهی آمریکا علیه واردات کالاهای چینی و مکزیکی و سایر کشورها، نمیتواند بیکاری در آمریکا را ریشه ‌کن نماید و چه بسا موجب پایین آمدن نرخ اشتغال در آمریکا و دیگر کشورها نیز بشود که همین امر با روح اهداف سازمان تجارت جهانی در تضاد میباشد.!! هرچند که چین در حال حاضر بزرگترین شریک اقتصادی آمریکا محسوب میگردد.

باعنایت باینکه برایم خیلی سخت و دشوار است که بگویم در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد ولیکن هیچکس نمیتواند دقیقاً اعلام کند که هدف، نقشه و حرکت بعدی ترامپ برای آینده اقتصاد آمریکا و دیگر کشورهای جهان چیست اما این واقعیت را به خوبی میدانم که جنگ تجاری این دو کشور برای تعدادی از کشورهای جهان که با این دو ابرقدرت مراودۀ اقتصادی دارند عواقب منفی خواهد داشت، زیرا افزایش تعرفه های این دو کشور موجب خواهد شد تا از این پس واردات کالاهای خاص و اقلام مورد اشاره، گرانتر تمام شود و در نتیجه کالاهای ساخته شده با این کالاهای گران، محصولات صادراتی به کشورهای دیگر را نیز با رشد قیمت مواجه خواهد کرد!!

رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در خاتمه اظهار نمود: اتفاقات رخ داده در جهان طی روزهای اخیر، نقش سازمان تجارت جهانی را کمرنگ تر از گذشته نمایان کرد، حال چنانچه هر یک از طرفین جنگ تجاری یعنی چین و آمریکا بخواهند از همدیگر به سازمان تجارت جهانی شکایت کنند، رسیدگی به این شکایت دست کم یکسال بطول می انجامد که در این مدت زمان نسبتاً طولانی، نه تنها اوضاع این دو کشور و تنش بین آنها بیشتر خواهد شد بلکه قطعاً درگیریهای دیگری نیز بین سایر کشورها به وقوع خواهد پیوست. عملکرد ضعیف و بی تحرکی مسئولین سازمان تجارت جهانی و همچنین بی اعتنایی قدرتهای بزرگ اقتصادی جهان به قوانین این سازمان و از همه مهمتر عدم تحقق اهداف آن طی ۲۳ سال گذشته، همگی بیانگر این واقعیت تلخ میباشند که متأسفانه ریشه های این سازمان سست شده و در نتیجه نابودی و انحلال سازمان تجارت جهانی WTO محتمل میباشد مگر اینکه مسئولین این سازمان و مقامات کشورهای عضو در اقدامی عاجل و ضربتی، سازمان تجارت جهانی را مجدداً خانه تکانی کرده و بین خود عهد کنند که به قوانین مصوب آن احترام گذارده و در جهت تقویت WTO از هیچ کوششی دریغ ننمایند در غیر اینصورت در آینده ای نه چندان دور باید منتظر انحلال این سازمان بوده و یا اینکه فقط شاهد نامی از آن باشیم.

در پایان ضروری میباشد تا جهت تنویر افکار عمومی فرق بین این سازمان تجارت جهانی و مرکز تجارت جهانی یعنی WTO با WTC را خدمتتان عرض کنم.

سازمان تجارت جهانی WTO یک سازمان بین المللی اقتصادی است که کار آن سیاستگذاری و وضع قوانین در زمینه تعرفه و تجارت و اعمال مجازات برعلیه کشورهای عضو خاطی میباشد و هیچگونه خدماتی به بخشهای غیر دولتی ارائه نمیدهد و فقط دولتها عضو این سازمان میشوند. مقر اصلی سازمان تجارت جهانی WTO در شهر ژنو سوئیس میباشد. اما مرکز تجارت جهانی WTC که مقر آن در نیویورک است برعکسِ سازمان تجارت جهانی، وضع قوانین نمی کند بلکه بسترساز فعالان اقتصادی بوده و فقط خدمات بازرگانی ارائه میدهد. در اصل تمام خدمات بازرگانی که یک تاجر یا فعالان اقتصادی نیاز دارند توسط مرکز تجارت جهانی به آنان ارائه میگردد. مرکز تجارت جهانی نیاز های فعالان اقتصادی را تأمین میکند. مرکز تجارت جهانی ایران در سال ۱۳۷۵ رسماً به عضویت اتحادیه مراکز تجارت جهانی WTCA درآمده است./انتهای پیام

 

تاریخ انتشار خبر: ۹۷/۰۱/۱۴