در چند سال اخیر و با شدت یافتن تحریم های یک جانبه غرب علیه جمهوری اسلامی ایران با هدف متوقف کردن برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران، موضوع«اقتصاد مقاومتی» به عنوان راه حلی بنیادین مورد بحث قرار گرفت.
سیده فاطمه شعار: واژه اقتصاد مقاومتی اولین بار در دیدار کارآفرینان با مقام معظم رهبری در شهریور سال ۱۳۸۹ مطرح گردید. در این دیدار، رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی» را معنا و مفهومی از کارآفرینی معرفی و برای نیاز اساسی کشور به کارآفرینی نیز دو دلیل «فشار اقتصادی دشمنان» و «آمادگی کشور برایی جهش» را معرفی نمودند. برای مفهوم اقتصاد مقاومتی در همین مدت زمان کم، تعاریف متفاوتی ارائه شده که هر کدام از جنبه ای به این موضوع نگاه کرده اند. در این میان، تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده اند. ایشان در دیدار با دانشجویان فرمودند:
“اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی ها و خصومت های شدید می تواند تعیین کننده رشد و شکوفایی کشور باشد.”
محمدرضا سبزعلیپور رئیس مرکز تجارت جهانی ایران و رئیس شورای سیاستگذاری اقتصاد مقاومتی بخش خصوصی نیز در گفت و گو با خبرگزاری فرهنگ رضوی به مفهوم اساسی اقتصاد مقاومتی اشاره و آن را روشی روشن برای رسیدن به یک اقتصاد مقاوم و پایداردانست. شرح این گفت و گو را در ادامه بخوانید؛
به نظر شما هدف از اقتصاد مقاومتی و ضرورت اقدام و عمل به آن چیست؟
اقتصاد مقاومتی چند سالی است که از سوی رهبر انقلاب به تمامی دستگاه ها ابلاغ و لازم الجرا شده است. اقتصاد مقاومتی در حقیقت به معنای مقاوم سازی اقتصاد و رسیدن به این نقطه سخت و دشوار نیست. امروزه اقتصاد مقاومتی بدون ذکر این نام و با عناوین دیگر در بسیاری از کشورهای دنیا اجرا میشود.
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید کردند پیروی از الگوی علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی، عامل شکست و عقب نشینی دشمن در جنگ تحمیلی اقتصادی علیه ملت ایران خواهد شد، همچنین اقتصاد مقاومتی خواهد توانست در بحران‌های رو به افزایش جهانی، الگویی الهام بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد و زمینه و فرصت مناسب را برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی فراهم کند. بیانات و رهنمودهای مقام معظم رهبری، فرمایشات و پیام نوروزی ایشان در خصوص تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، اهمیت این موضوع را دوچندان کرد.
در همین راستا اگر خواهان رفاه مردم هستیم و اگر می خواهیم با قدرت در عرصه جهانی ظاهر شویم باید اقتصاد قوی و با ثبات داشته باشیم که با اقتصاد مقاومتی این امر امکان پذیر است. در واقع با اجرای اقتصاد مقاومتی در برابر تحریم ها و فشارهای اقتصادی و سیاسی صدمه نمی بینیم، اگرچه از اول انقلاب در تحریم هستیم؛ اما شدت تحریم ها در چند سال گذشته بیشتر از قبل شده و با توجه به اینکه هنوز اقتصاد مقاومتی در کشور اجرا نشده بود مزدوران غربی نتوانستند کشور را در این جنگ اقتصادی به آن شکلی که مد نظرشان بوده از پا در بیاورند، حال اگر اقتصاد قوی داشته باشیم دیگر کشورهای غربی نمی توانند مقاصد شوم خود را در کشورمان پیاده کنند.
اقتصاد مقاومتی مشکل گشای همۀ مسائل از جمله تورم، رکود، بیکاری، فساد، و بسیاری دیگر از موانع است و مقصود رهبر معظم انقلاب و کارشناسان این امر، مقاوم سازی اقتصاد است، حال با هر اسم و لقبی؛ پیاده سازی اصول اقتصاد مقاومتی مهم و مورد تاکید است.
برخی از کارشناسانی که در مقابل این واژه جبهه می گیرند باید بدانند که عمل به دستورالعمل های اقتصادمقاومتی یک پروژه ملی است و ربطی به جناح بندی های مختلف ندارد، اقتصاد کشور ما باید آنچنان قوی و محکم باشد تا هر دولتی با هر گرایشی که سرکار می آید با یک چارچوب درست و اصولی روبرو باشد. نه اینکه از ابتدا شروع به برنامه ریزی و چارچوب بندی کند که تا زمان اجرا برسد دوران دولتش به سرآید و دیگر وقتی برای عمل نداشته باشد.
یعنی تاکنون سیاستگذاری جامعی در حوزه اقتصاد کشور وجود نداشته است؟ اقتصاد مقاومتی آغازی برای تدوین دکترین اقتصاد ایرانی است؟
خیر! وجود نداشته است، زیرا چنانچه برنامه و سیاستگذاری درست و جامعی در حوزه اقتصاد میداشتیم اوضاع اقتصاد کشورمان به این روز نمی افتاد و درچار بیماریهای مختلفی نمی شد. مشکلات اقتصادی موجود نشان دهنده این واقعیت است که برنامه هایمان تاکنون غلط بوده و اقتصادی ضعیف، تک محصولی و وابسته به درآمدهای نفتی داشته ایم و فقط خام فروش هستیم و بس! لذا تا اقتصادی قوی و قدرتمند نداشته باشیم و دست از خام فروشی برنداریم قطعاً اوضاع برهمین منوال خواهد بود. لکن اجرای اقتصاد مقاومتی میتواند سرآغازی برای تدوین دکترین اقتصاد ایرانی باشد البته بشرطی که مجریان دلسوز، قدرتمند و معتقد کار را دنبال کنند!!!
باتوجه به اینکه شما رئیس شورای سیاست گذاری اقتصاد مقاومتی و همچنین رئیس مرکز تجارت جهانی هستید. لطفا بفرمایید فرصت ها و معذورت هایی که مبانی دینی در تجارت جهانی کشورهای اسلامی و ایران با دنیا قرار داده چگونه است و اقتصاد مقاومتی چه کمکی به برقراری ارتباط با کشورهای دنیا و تجارت جهانی می کند؟
اقتصاد مقاومتی را باید با واژه “قوی” همراه سازیم، زیرا زمانی یک اقتصاد پایدار و با ثبات است که قوی و محکم باشد، در واقع اقتصاد سالم شامل دو بخش صادرات و واردات است و باید این مهم را در نظر بگیریم که یک تولید کننده هر چقدر هم در برآورده کردن نیاز خود موفق باشد باز هم مواردی را جهت خرید نیاز دارد، کشورهایی چون آمریکا که قدرت اول اقتصادی دنیا هستند نیز صادرات و واردات را باهم دارند اما نکته در مدیریت بهینه و برنامه ریزی صحیح جهت ایجاد تعادل این دو کفه مهم اقتصادی است تا یکی سوار بر دیگری نشود.
به نکته بسیار دقیقی اشاره فرمودید! تا زمانیکه دو کفه مهم اقتصادی تعادل نسبی نداشته باشند موفق نخواهیم بود. ولی در شرایطی که تجار منفعت آنی خود را در واردات کالاهای تولیدی می بینند و از سوی دیگر صادرات کالاهای خام ساده تر است چون برای تبدیل آن به کالا باید کارآفرینی و خلاقیت داشت؛ چطور میتوان مبانی اقتصاد مقاومتی را به تجار و تولیدکنندگان که از ارکان اقتصاد مقاومتی هستند متذکر شد؟ راه حل چیست؟
فرهنگ سازی، رکن اصلی اجرای اقتصاد مقاومتی است ولیکن در جهت تقویت اقتصاد کشور می بایست همه بخش های اقتصادی و همه واحدهای تولیدی، خدماتی و تجاری فعال شوند و هر یک نیاز دیگری را تأمین نمایند تا کالاهای نهایی آماده فروش و صادرات گردند و با توجه باینکه همه بخش ها و کارخانجات سلسله وار به هم متصل و متکی میشوند در نتیجه هر یک، دیگری را به دنبال خود خواهد کشید و به همین خاطر سود سرشاری نصیب تمامی واحدها خواهد شد و دیگر کسی خام فروش نخواهد بود بلکه در ازاء سودی که بدست می آورد باید محصول و کالای سفارشی را تولید کند که بدین صورت رفته رفته تمامی فعالان اقتصادی اعم از تولیدکننده و فروشنده نقش خود را در اجرای اقتصاد مقاومتی بازی خواهند کرد.
اگر ما اقتصادمان مقاوم باشد می توانیم یک کشوری ورای کشورهای اسلامی دیگر باشیم با یک اقتصاد قوی قدرتمند که می توانیم پرچم دار سایر کشورهای اسلامی و حتی کشورهای دیگر منطقه و خاورمیانه باشیم از نظر اقتصادی.
طبیعتا تحقق اقتصاد مقاومتی مشروط به انجام سلسله اموری است. باید به صورت عملیاتی و اجرایی چه کار کرد؟
کشور ما زمانی میتواند موفق باشد که در ابتدا ضمن فرهنگ سازی مفهوم اقتصاد مقاومتی، مقاوم سازی درست را به مردم و مجریان بیاموزند، چندی پیش معاون اول رئیس جمهور طی ابلاغیه هایی جداگانه به دستگاه های اجرایی کشور، مصوبه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی ناظر بر پروژه های اولویت دار اقتصاد مقاومتی که در آن وظایف و تکالیف هر یک از دستگاه ها برای اجرای این پروژه ها ظاهراً به وضوح مشخص شده بود را ابلاغ کرد که از نظر اینجانب نه تنها این مصوبه دارای ابهامات زیادی است بلکه راهگشای اجرای سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی نیز نخواهد بود. برای اینکه اقتصاد ایران قوی و شکست ناپذیر گردد، اجرای برنامه های حساب شده ضروری و حیاتی است، باتوجه به فعالیت ما در شورای سیاست گذاری اقتصادمقاومتی بخش خصوصی، چند مورد مهم برای اجرا و پیاده سازی اقتصاد مقاومتی الزامی است برخی از آنها که ما سالهاست در جلسات شورای سیاستگذاری اقتصاد مقاومتی بر روی آنها مطالعه، تحقیق و به نتیجه رسیده ایم، به عبارت زیر است:
۱- فرهنگ سازی و معرفی دقیق اقتصاد مقاومتی به مردم
۲- اصلاح قوانین بازدارنده و تصویب قوانین راهگشای اقتصادی
۳- مبارزه جدی و همه جانبه سه قوا با مفاسد اقتصادی و اجتماعی
۴- راه اندازی حداکثری تولید
۵- ساماندهی واحدهای تولیدی و صنعتی زیانده و ورشکست شده
۶- رسیدگی به مشکلات مالی فعالان اقتصادی، نجات صاحبان صنایع زندانی و رفع ممنوع الخروجی مدیران و صاحبان صنعت تجارت که طی یک دهه گذشته بلحاظ بحران اقتصادی دچار مشکلات مالی شده اند.
۷- حمایت همه جانبه دولت جهت رشد صادرات غیر نفتی و رفع موانع
۸- استانداردسازی واقعی و افزایش کیفیت تولیدات داخلی
۹- انضباط بخشی به واردات کشور
۱۰ – تنظیم بازار پولی و انضباط بخشی به مؤسسات مالی و اعتباری و توسعه پول الکترونیکی جهت رشد تجارت اینترنتی
۱۱- پرهیز از خام فروشی نفت و مواد معدنی
و بسیار موارد دیگر که در تشریح این مهم آورده شده است.
آیا این شاخص ها به هم مرتبط و پیوسته است؟ یعنی اگر یکی از شاخص ها عملیاتی نشود موارد دیگر هم معطل خواهند ماند؟
صد در صد بهم مرتبط و پیوسته میباشند و قطعاً هر یک از این شاخص ها همانند پله های یک نردبان می باشند که نبود هر پله، ادامه مسیر را سخت و دشوار خواهد کرد.
تجارت جهانی میان کشورهایی بدون مرز تجاری و قانون مند اتفاق می افتد رسیدن به این درجه از تجارت اجتناب ناپذیر است زیرا تمامی کشورها خواسته یا ناخواسته به این سمت در حرکتند. تجارت جهانی دهکده ای است که دیر یا زود همه وارد آن خواهند شد، ایران هم یکی از همین کشورها است، کشورهای اسلامی به دو صورت تجارت می کنند یا بین خودشان یا با دنیا به تجارت می پردازند، اما ایراداتی که به آن وارد میشود این است که چون اکثر این کشورها با یکدیگر وفاق و اتحاد ندارند و سلایق خود را به شکل های مختلف اعمال می کنند، باعث شده تنها حدود۱۰درصد از مبادلاتشان بایکدیگر انجام شود۹۰ درصد تجارت کشورهای اسلامی با جهان بیرون علی الخصوص با غرب صورت گیرد، هرچند که ورود به دنیای تجارت با جهان اجتناب ناپذیر است اما گاهی عواملی مانند به وجود آمدن دولت های مزدور و نالایقی چون داعش، طالبان و غیره که موجب خراب شدن چهره اسلام در میان سایر جوامع میشوند که این کارشکنی ها از سوی منافقان باعث وحشت برخی کشورها در تجارت با ملل مسلمان میگردد، در صورتیکه دین اسلام یک دین جهانی است و اگر آیات قران را بصورت تخصصی و ریزتر مطالعه کنیم مشاهده خواهیم کرد که بارها به پیامبر اسلام در جهت ترویج دین به تمامی دنیا سفید یا سیاه سفارش شده و اسلام منحصر به یک کشور یا یک منطقه نیست بلکه در دین اسلام و در قران کریم هم به بحث جهانی شدن به کرات تاکید شده است.
دنیای تجارت از دیر باز دنیای منافع بوده است. یعنی حتی فشار دولت ها هم با منافع مشترک تجار کشورهای اسلامی رفع می شده است. بر اساس فرمایشات شما ظاهراً در دوره فعلی این منافع با چیزهای دیگری اشباع شده است. بر اساس آنچه فرمودید چرا تجار کشورهای اسلامی نمی توانند به خوبی با یکدیگر وارد معامله و داد و ستد شوند؟
همچنانکه قبلاً عرض کردم چون اکثر کشورهای اسلامی با یکدیگر وفاق و اتحاد ندارند و سلایق خود را به اشکال مختلف اعمال میکنند،فلذا همین امر باعث شده تا تنها حدود۱۰درصد از مبادلاتشان بایکدیگر انجام شود و۹۰ درصد تجارت کشورهای اسلامی با جهان بیرون علی الخصوص با غرب صورت گیرد،ضمناً به لحاظ اینکه غالب کشورهای اسلامی متکی به درآمدهای نفتی هستند و خام فروشند در نتیجه کالاهای استراتژیک و مصرفی ساخته شده ای ندارند تا به دیگر کشورهای اسلامی صادر نمایند و متأسفانه اکثراً مصرف کننده میباشند و چون کالاهای مورد نیاز خود را در کشورهای هم دین و همسایه نمی یابند در نتیجه برای خرید کالاهای مورد نیاز خود بسمت بازارهای اروپایی و آمریکایی و بعضاً آسیای جنوب شرقی حرکت کرده و به وارد کننده کالاهای تولیدی از آن کشورها مبدل شده اند!!
چطور مسلمانان می توانند از بازارها و تولیدات هم نفع ببرند؟
زمانیکه دست از خام فروشی بردارند و به تولیدکنندگان کالاهای مختلف مبدل شوند و حرفی در صادرات کالاهای تولیدی داشته باشند و از همه مهمتر اینکه دولتهای اسلامی می بایست دست از تفرقه و ایجاد تنش با کشورهای مسلمان بردارند تا با ایجاد وفاق و برادری، زمینه تجارت بین کشورهای اسلامی نیز بیش از پیش مهیا شود.
باتوجه به وضعيت فراگيري برند “حلال ” در دنيا و پذیرش آن در ایران لطفا بفرمایید چه فرصت هایی برای کالای ایرانی فراهم می شود؟
وجود استاندارد حلال بر روی کالایی از شرعی بودن آن خبر می دهد و به دلیل اینکه این اصول از عقاید مسلمانان است، موجب می شود نتوانیم هر تبادل تجاری را با دنیا داشته باشیم زیرا جامعیت بازار اسلامی زمانی میسر خواهد بود که کشورهای اسلامی با یکدیگر رفاقت و همبستگی داشته باشند و فقط کالایی را مصرف کنند که حلال باشد.
مصداقاً میتوانید کالاهایی که مشمول برند حلال نیستند و توسط کشورهای اسلامی مصرف میشوند را نام ببرید؟
این سوال شما خیلی جامع و وسیع میباشد و با چند جمله نمیتوان به نام همه کالاهایی که مشمول استاندارد برند حلال نیستند ولیکن توسط کشورهای اسلامی مصرف میشوند اشاره نمود زیرا تعداد آنها زیاد میباشد اما بارزترین این کالاها دارو است که بدون اجبار استاندارد حلال، همه آنرا مصرف میکنند.
فرهنگ سازی مصرف غذای حلال در دنیا و معرفی برندهای حلال کشورهای دنیا را سوق می داد به سمت اینکه تابع نظرات مصرف کننده ی مسلمان باشند نه اینکه آنها برای کشورهای اسلامی خط مشی تعیین کنند. در حال حاضر حجم این برند حلال را که توزیع می شود آن چیزی نیست که مد نظر هست و آنچیزی نیست که در شان کشورهای اسلامی باشد و برند حلال خیلی بیش از این باید برای خودش جا باز کند و قدرتمندتر از این باشد ولی متاسفانه به دلیل مصرف کالاهای غیرحلال توسط بعضی از کشورهای اسلامی هنوز حرفی برای گفتن نداریم.امیدوارم هرچه زودتر حکام غالب کشورهای اسلامی که تکروی می کنند به این نتیجه برسند که باید یک مجموعه بزرگ کشورهای اسلامی را تشکیل بدهند که پشت همدیگر بتوانند حرفی برای گفتن در دنیا داشته باشند و دنیا را خودشان تشویق کنند نه اینکه خودشان دنباله روی کشورهای دیگر جهان باشند.
الان که با یکدیگر صحبت می کنیم خیلی از شرکتهای ترک برای حضور در بازار مسلمانان اروپا از استانداردهای حلال تبعیت می کنند. مشتریان زیادی در بازار اروپا و آمریکا جویای کالاهای حلال هستند. حتی کشور چین سعی میکند نیازهای مسلمانان را در تولید محصولات خود مدنظر قرار دهد. پس با این وجود ضرورتی برای تصور اینکه تا حاکمان کشورهای اسلامی با هم متفق نشوند کاری پیش نمیرود صحیح نیست. آیا بعنوان رئیس مرکز تجارت جهانی ایران تا به حال مذاکره و مکاتبه ای با مسئولین کشور و یا سازمان همکاری های اسلامی و یا اکو درباره موضوع بازار محصولات حلال داشته اید؟
اگر قرار باشد که کشورهای اسلامی با یکدیگر تجارت کنند عدم تنش و وجود وفاق و اتحاد بین آنان الزامی است اما شما میفرمائید که شرکتهای ترک میخواهند بازار مسلمانان اروپا را بدست آورند و یا چینی ها میخواهند با استفاده از برند حلال وارد بازار کشورهای اسلامی شوند، بله ورود به بازار اروپا و یا ورود چین به بازار کشورهای اسلامی هیچ ربطی به وفاق و اتحادکشورهای مسلمانان ندارد.
در خصوص مذاکره و مکاتبه ای مرکز تجارت جهانی ایران با مسئولین ذیربط کشورمان و یا سازمان همکاریهای اسلامی باید عرض کنم که بله مذاکراتی را با هر دو طرف داشته ایم اما متأسفانه مسئولین و دولتمردان ذیربط کشورمان صادرات را جدی نگرفته و به آن بها نمی دهند و همچنین غالب مسئولین ایرانی، معنا و مفهوم استاندارد حلال را درک نکرده و به آن اعتقادی ندارند از همین رو اصلا و ابدا از تجارت و بازار محصولات حلال استقبال نکرده و نمی کنند پس به همین خاطر این موضوع در کشور ما جدی گرفته نمی شود و از همین رو مذاکرات ما به نتیجه مثبتی نرسیده است اما کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی(OIC) از این تجارت استقبال میکنند و طی مذاکراتی که سابق بر این با مسئولین آن سازمان داشتیم آینده تجارت با برند حلال را مثبت دیدیم علی الخصوص بازار آفریقا را بازار خوب و مناسبی برای شرکتهای ایرانی دیدیم اما باتوجه باینکه (ایادامینمدنی)که اهل عربستان میباشد بعنوان دهمین دبیرکل سازمان همکاری اسلامی(OIC)سکان هدایت این سازمان را در دست دارد و با عنایت به تنش بوجود آمده بین ایران و عربستان، فعلاً این روزنه نیز بر روی شرکتهای ایرانی بسته شده است مگر اینکه در آینده اتفاقات مثبتی بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس رخ دهد.
و نکته پایانی؟!
در پایان یادآور می شوم، اقتصاد مقاومتی نه تنها در کشور ما بلکه رفته رفته در تمام دنیا بخصوص کشورهای اسلامی اجرایی می شود، این افتخار بزرگی است که پرچم دار این امر مهم، جمهوری اسلامی ایران باشد که قطعاً این حرکت کشورمان،نفوذ ایران را در تمامی دنیا افزایش خواهد داد.//انتهای پیام
لینک مصاحبه در سایت اصلی :
Leave a Comment